ÇEKELEVE

İki direkli yelkenli ticaret gemisidir. Donanmada da nakliye hizmetinde kullanılan Çekevele’ler yelkenli ve hızlı giden nakliye gemilerindendi. Çekeleveye “Celbe” de deniliyordu, boyları 15 metre ile 23 metre arasında değişmekte olup taşıma kapasitelerinin 150 tona eriştiği bilinmektedir.

Bu gemilerin kıç kısımları yüksek olduğundan hızlı giderlerdi. Ana direği deniz yüzeyine 14° derecelik bir açı ile sabitlenmiştir. Öne doğru eğik olan direklerinde yarı latin yarı alamana görünümündeki yelkenine kendine özgü biçimi nedeniyle çekeleve yelkeni denirdi.

Çekeleveler civadralarında bir bazen iki flok taşırlar ve kıçta kısa bir direk ile dümen yekleri taşırlardı. Birçok doğu gemisinde olduğu gibi, çekelevelerde de brandadan yapılmış ve sökülüp takılabilen bir küpeşte bulunur. Çekeleve ile meyva, küçük kereste gibi yükler taşınıyordu. Ayrıca 19. Yüzyılın başında İstanbul’un ihtiyacı olan odun ve kömürün taşınmasında kullanıldıklarıda bilinmektedir. Donanma da yardımcı bir gemi türü olan çekleveler, nakliye amacıyla da kullanılırdı. Tersanelere kereste taşımanın dışında,orduya, Tophane ve Cebehane-i Âmire’ye gerekli olan yiyecek, içecek ve kömür gibi eşyanın taşınmasında ihtiyaç duyulan önemli ve hızlı bir gemi türüydü.

İzmit ve Ereğli’de yapılan çekeleveler gibi, 9 Mart 1827 -19 Aralık 1827 tarihleri arasında Kemer İskelesi’nde Hacıoğlu Hacı Ahmet Ağa tarafından bir çekeleve gemisi inşa ettirilmişti. Geminin inşa masrafı 28.000 kuruştu. Hasan Çelebioğlu ve Halil Ağa tarafından da Gideros’ta birer çekeleve inşa ettirilmişti. Her bir çekleve ortalama 25.000 kuruşa mal olmuştu.