ALAMANA

İstanbul’da Boğaziçi’nde ve Marmara’da kullanılan başı kanca gibi kıvrık ve altı çifteye kadar olan balıkçı kayıklarına Alamana denir. Boyları 8 m ile 15 m arasında değişen alamanalar genel olarak İstanbul Boğazı’nda, Marmara’nın yakın kıyılarında ulaşım amaçlı kullanılıyordu. Balık avlamakta veya yük taşımakta kullanılan, tek veya iki direkli yelkenli ve açık güverteli alamana döneme göre zaman zaman pıraçıra yelken yada alamana yelkeni olan bu kayıklar daha çok İstanbul Boğazı’nın akıntılı sularında seyir yaptıklarından küreği tercih ediyorlardı. Bu kayıkların daha büyük boyları, Tersane-i Amire kaynaklarına göre Osmanlı donanmasında da asker sevkiyatı ve hafif yük taşımacılığında da kullanılmıştır. XVIII. yüzyılın başlarında devlet protokollerinde kullanımının yanında sığ yerlerde zahire,odun,yük,eşya taşımacılığı ve odun kömür taşımakta veya balık avlamakta kullanılmıştır.

Karadeniz’deki alamanalarda her tayfa sadece bir kürek çeker, Marmara denizindekiler ise kayıklar daha dar hafif olduğundan bir tayfa iki kürek çekerdi. Alamanalar kalın kesitli,güçlü ahşapla yapıldıkları için oldukça ağır kayıklardı,uzun boylu bir kayık olan Alamananın manevrası oldukça zahmetli olurdu. Alamana kayıkların kıçında geniş ve uzun bir güverte bulunur, kayığın başında da bir güverte vardır. Ortada kürekçileri oturduğu oturaklar yer alır. İki ve üç çifte küçük kancabaşlar, Boğaziçinin kıyı semtlerinde balıkçılığın yanı sıra gezinti amacıyla da kullanılmıştır.

Alamanalar gerçekten özenli ve süslü kayıklardır,başları bordası yaldızlı, boyalı, oyma işleme baştan kıça kadar kuşak halinde oyma nakışlarla bezelidir.Alamanaların arkasında sedef kakma desenli veya kabartmalı aynalık tahtası bulunur. Alamana kayıklarda baştan birinci oturaktaki kürekçilere boynacı yamağı, baştan ikinci oturaktaki kürekçilere su mangası denirdi. Bu kayıklar batı Karadeniz,İstanbul, Boğaziçi,Adalar, Silivri, Tekirdağ, Mudanya, Gelibolu ve Çanakkale’ye kadar Marmara sahillerinde kullanılmış kayıklardır. Alamana kayıkları İstanbul’da, Haliç Ayvansaray’da yapılırdı.Kayık ne kadar çok çifte ise O kadar büyük olurdu.genellikle dört ayrı boy üzerine inşa edilirlerdi. Birinci boy 15 m. altı çifte kürek, ikinci boy beş çifte kürek,üçüncü boy dört çifte kürek,dördüncü boy 8 m. uzunlukta olup üç çifte kürekle yürütülürdü. Yüzyıllar içinde giderek gelişen alamanalar her ne kadar balık tutmak gibi özel bir amaç için kullanılıyor olsalar da zaman zaman Boğaziçi’nin uzak yerleşmeleri arasında yük ve yolcu taşıyan bu teknelerin yakın zamanlara kadar kullanıldığı bilinmektedir.