Kürek ve Yelken Dönemi

Türk Kıyı Tekneleri

1890 IĞRIP KAYIĞI

IĞRIP KAYIĞI

Dönem : 1890

Tür : Balıkçılık

Boy : 30-40 karış

Ağırlık :

Denizler : Akdeniz, Karadeniz, Marmara


Model

Boy : 80 cm

Ölçek : 1/10

Iğrıp kayığı balıkçılık amacıyla üretilen, boyları 30-40 karış arasında, 3 çifte kürekle kullanılan, Karadeniz’e özgü bir kayık çeşidi olup 1960’lara kadar kullanılmıştır.

Iğrıp kayığı sığ bölgelerde hamsi, istavrit,kefal,levrek,uskumru ve zargana gibi balıkların avcılığında kullanılır. Sahili kumsal olan bölgelerde, yeri tespit edilen sahile yakın balık sürülerinin etrafı ağ ile çevrilerek sahile doğru çekmek suretiyle yapılır. Kayığa ismini veren ığrıp ağı uzun halatlara bağlı ağ ve küçük bir torbadan oluşmaktadır. Iğrıp ağlarının en büyük olanlarına ığrıp, orta büyüklükte olanlarına manyat, küçük olanlarına da barabat veya tarlakoz adı verilir.

Iğrıp kayığı kürekle kullanıldığı gibi sahile doğru çekmek suretiyle iki kişi tarafından da kullanılabilir. Iğrıp kayığı ile sahile yakın hareket edilerek avlanacak balık sürülerini aranır. Balık arama işlemi avlanacak balık türüne göre birkaç yöntemle yapılabilir. Örneğin; gündüz zargana sürüsü aranıyorsa kayıktan balık olabileceği tahmin edilen yerlere taş atılarak ürkütme yöntemi uygulanır. Sürünün olduğu yere taş atıldığında birkaç balık yukarı fırlar. Geceleri ise fenerler yakmak suretiyle balık sürüleri aranır. Iğrıp avında halat kolu çekecek balıkçılara verilerek av sahası ığrıp teknesi ile çevrilmeye başlanır. Voli yerinin düzgün çevrilmesine ve torba kısmının ortaya gelmesine dikkat edilerek balık sürüsünün etrafı U şeklinde çevrilmiş olur. Balık sürüleri sıkışıp çıkacak yer bulamayınca denize doğru uzanan torun içine girer. Çevirme işlemi tamamlandıktan sonra yöresel türküler ve kemençe eşliğinde şenlik halinde kıyıya çekilmeye başlanır. Iğrıp ağının büyüklüğü ve av yerinin genişliği şenliğin büyüklüğünü ağı çeken kişi sayısını etkiler. Ağın büyüklüğüne göre her bir kolda 2 ile 10 kişi arasında değişmektedir. Halatlar kıyıya alındıktan sonra kolların çekilmesine devam edilir. Kurşun yakada herhangi bir takılma olursa ığrıp kayığı ağın içine girerek takılan bölgeyi kurtarır. Bazı durumlarda av sahasında çevrilmiş olan balıkların ağ üzerinden atladıkları gözlenir. Bu durumda balıkların ağın torba kısmına girmesini sağlamak için küreklerle suya vurulur. Torba kısmı kıyıya iyice yaklaşınca ağ, kol ve omuz kısımlarından tutularak kaldırılır. Bu sayede balıklar torba içinde birikir ve kapanmış torba kıyıya çekilir. Balıklar tutulduktan sonra ateş yakılarak ızgara yapılarak yenir. Bir kısmı orada bulunanlara dağıtılır, kalan balıklar dizimler halinde mahalle aralarında satılıp gelir sağlanırdı. Iğrıp çekmek Karadeniz’de kumsal kalan bazı yörelerde (kumsal kalmadı)amatörce yapılsa da ığrıp kayığı malesef yok olup gitmiştir.