FETHİYE SANDALI

Fethiye de tekne ustalarının geleneksel olarak imal ettikleri yöre kültürüne ait kayıklardan biridir. 7 metre ile 10 metre arasında imal edilirlerdi. Genellikle Fethiye körfezi içinde yakın sahil köylerinden gelen yolcuları ve yüklerini taşımak için yapıldıklarından halkın tercih ettiği taşıt araçlarındandı. Yolların ve motorlu vasıtaların olmadığı dönemlerde tüm nakliye ve yolcu taşımacılığı kayıklarla yapılmaktaydı.Bu yıllar kayıkların altın yıllarıydı. Ulaşımın zor olduğu dönemlerde Fethiye’den Çalış, Kargı, Karagedik, Günlükbaşı’na kayıklarla gidilir gelinirdi. Bu sebeple kayıklar ulaşım amaçlı uzun yıllar kullanımda kaldılar. Zamana bağlı kalkış tarifeleri yoktu. Genelde kayık dolunca hareket edilirdi. Eğer yolcular tamam olmazsa kayık sahibini kurtaracak kadar yolcu varsa dolması beklenmeden hareket edilirdi. Fethiye körfezinde hakim kuzey rüzgarları devamlı estiğinden seferler genellikle yelkenle yapılırdı. Rüzgarla 10 dakikada alınan 4 millik yol rüzgârsız havada kürekle 40/50 dakika da alınırdı. Bayramlarda ve özel günlerde kayıklar arası yelken yarışları yapılır, birincilere hediyeler verilirdi. Yelken seyrinin vermiş olduğu keyif çocukların yüzlerinden okunur, Fethiye'ye gidip hayallerinine ulaşmanın mutluluğu,çarşıdan dönüşün hüznü de kayıkta yaşanırdı. Genellikle kayıkların bordası beyaz, sualtına zehirli boya bulunamadığından don yağı, tekne içi beyaz, açık mavi veya boyasız, oturaklar ise beyaza boyanırdı. Usturmaça olarak çuval üzerine halatla örülmüş 4 adet usturmaça bulunurdu. Kayıklarda genelde admiralti çapa bulunurdu.

1950 lı yıllara gelindiğinde Fethiye körfezinde çalışan 15/20 kayık vardı. Fethiye yaşayan 80 yaş üstü insanlarla konuşmamız sonucunda hatırlanan sandalların sahipleri ve tekne isimleri:

Tevfik Dayı - teknesinin adı “Kendi Gelen” (‘Kendi Gelen’ gemisinde bahriye askerliği yaptığından)

Giritli Yetim Ağa ve oğlu Zoyi Mustafa - teknesinin adı “Şahin-i Derya”

Manda İbrahim (İri yapılı olduğu için) - teknesinin adı “Ümid-i Derya”

Fethiye sandalları motorlu taşıtların yaygınlaşmasıyla birlikte yolcu taşımacılığı karayoluna yönelmeye başlayınca kaybolmaya başladılar ve azalarak yok oldular. Son kalan kayıklarda 70 li yıllarda çekildikleri tersanelerde çürüyerek yok oldular. Ümidimiz yaşayan son insan kaynaklarımızı kaybetmeden bu kayıkların yeniden üretilip Fethiye körfezinde yeniden yelken çekmesidir.